O Canto do Silêncio – Een Visuele Meditatie Over Afwezigheid en Herinnering!

Fernanda Gomes, een Braziliaanse kunstenaar die internationaal erkenning geniet, heeft zich door de jaren heen gevestigd als een meester in het creëren van sculpturen die zowel minimalistisch als diepgaand zijn. Haar werk “O Canto do Silêncio” (Het Lied van de Stilte) uit 2015 is een prachtig voorbeeld van deze esthetiek, waarbij ze de kijker uitnodigt om na te denken over thema’s van afwezigheid, herinnering en de complexe relatie tussen mens en natuur.

De sculptuur zelf bestaat uit een reeks delicate, gebogen lijnen die met touw zijn gemaakt en samen een structuur vormen die doet denken aan een menselijke figuur in meditatie. De lijnen zijn echter niet volledig gesloten; er zijn openingen en spleten die de kijker een blik geven op de lege ruimte binnenin. Deze openheid suggereert zowel kwetsbaarheid als een verlangen naar verbinding, terwijl de eenvoudige materialen – touw – een aardse, bijna archaïsche kwaliteit aan het werk meegeven.

Gomes’ gebruik van ruimte is essentieel voor de interpretatie van “O Canto do Silêncio”. De sculptuur staat niet op een sokkel, maar direct op de grond, waardoor de kijker zich letterlijk en figuurlijk dichter bij het werk voelt. De ruimte rondom de sculptuur wordt even belangrijk als het werk zelf; de lege ruimte lijkt te resoneren met de stilte waarnaar de titel verwijst.

Het is onmogelijk om “O Canto do Silêncio” te begrijpen zonder naar de bredere context van Gomes’ oeuvre te kijken. Haar werk staat bekend om zijn subtiele verwijzingen naar de Braziliaanse cultuur en landschap.

Zo heeft ze in andere werken gebruikgemaakt van natuurlijke materialen zoals hout, aardewerk en schelpen, die vaak worden geassocieerd met traditioneel handwerk in Brazilië. In “O Canto do Silêncio” verwijst de keuze voor touw – een materiaal dat zowel sterk als flexibel is – naar de veerkracht en aanpassingsvermogen van de menselijke geest, maar ook naar de belangrijke rol die touw speelde in het dagelijks leven van de inheemse bevolkingen van Brazilië.

Het thema van stilte dat centraal staat in “O Canto do Silêncio” kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Op een abstract niveau verwijst de sculptuur naar de noodzaak van reflectie en innerlijke stilte in een wereld die steeds drukker wordt.

Op een meer persoonlijke niveau kan de sculptuur gezien worden als een ode aan de verlorenen, een manier om stil te staan bij de herinneringen aan mensen die niet langer bij ons zijn. De lege ruimte binnenin de sculptuur symboliseert dan de leegte die achterblijft na het verlies van iemand die dierbaar is.

“O Canto do Silêncio” is een werk dat de kijker uitdaagt om stil te staan bij de complexe vragen rondom leven, dood en herinnering. Het is een sculptuur die zowel mooi als ontroerend is, een getuigenis van Fernanda Gomes’ vermogen om met eenvoudige middelen diepgaande emoties te oproepen.

Hoe Weef je Stilte in een Ruwe Wereld?

Fernanda Gomes’ “O Canto do Silêncio” roept deze vraag op, niet met harde woorden, maar met de zachtheid van touw dat zich buigt en omhult, vormgevend aan de lucht. De leegte binnenin is geen vacuüm, maar een ruimte die vol zit met potentieel: de herinnering aan wat geweest is, de belofte van wat kan zijn.

De sculptuur prijst niet de stilte van een graftombe, maar die van een meditatiezaal, waar de gedachten zich kalmeren en de geest zich opent voor nieuwe inzichten. Gomes’ kunstwerk is een pleidooi voor reflectie in een wereld die ons constant probeert te verleiden met geluid en afleiding.

Het is niet toevallig dat touw, een materiaal dat zowel verbindt als scheidt, centraal staat in “O Canto do Silêncio”. Touw bindt mensen samen, maar het kan ook gebruikt worden om grenzen te trekken. In Gomes’ werk symboliseert de sculptuur met zijn open ruimtes de paradoxale aard van stilte: het is een plek waar we ons kunnen terugtrekken uit de wereld, maar tegelijkertijd een ruimte waarin we verbindingen kunnen leggen met onszelf en met anderen.

Door “O Canto do Silêncio” te observeren, laten we de hectiek van het dagelijkse leven achter ons en duiken we in een wereld van contemplatie. De sculpturale vorm doet denken aan een menselijke figuur die in meditatie staat, terwijl de lege ruimte binnenin ons uitnodigt om na te denken over de stilte die in ons allemaal schuilt.

De Stilte Spreken: Een Vergelijking

Zoals “O Canto do Silêncio” de kijker uitnodigt tot reflectie op een persoonlijke schaal, gebruikt Barbara Kruger in haar werk “Untitled (Your body is a battleground)” beeldtaal om maatschappelijke ongelijkheden aan te klagen. Beide kunstenaars maken gebruik van sterke symbolen en minimalistische composities om een diepe impact te creëren.

Hoewel de thema’s verschillend zijn, delen beide werken een gemeenschappelijk doel: de kijker uitdagen om na te denken over de wereld om hen heen.